معضل دست دادن با فامیل نامحرم

پرسش

من یه راه حل برای مشکلم می‌خوام. وقتی خواهرم اینا از تهران می‌یان خواهرشوهرم با من دست می‌ده منم تو رودرواسی می‌مونم باهاش دست می‌دم. خیلی ناراحت می‌شم؛ چون می‌دونم نامحرمه و گناه داره. واقعاً خجالت می‌کشم جلوی جمع دستشو رد کنم. اگه همچین کاری کنم از دستم ناراحت می‌شه. دوست ندارم خواهرم از دستم ناراحت بشه. واقعاً برام بد می‌شه. تو رو خدا یه راه حلی به من نشون بدین. جوری باشه که از دستم ناراحت نشن.

پاسخ

دست دادن با نامحرم گناه است ولی اگر این اتفاق به صورت ناخواسته برایتان پیش آمد و شرایط طوری بود که فرصت تصمیم‌گیری از شما سلب شد و ناخواسته با نامحرمی دست دادید، این کار گناه نیست؛ ولی برای مدیریت چنین اتفاق‌هایی، همیشه آماده باشید. مثلاً دستکش به دست داشته باشید یا از روی چادر و مانند آن دست بدهید(از نظر شرعی دست دادن با نامحرم از روی دستکش و مانند آن تنها در صورتی جایز است که مفسده‌ای به‌دنبال نداشته باشد و فقط یک تماس خشک و ساده و بدون فشار باشد.)؛ که این کار هم از دلخوری و ناراحتی دیگران جلوگیری می‌کند و هم به آن‌ها می‌فهماند که شما به این حکم شرعی توجه دارید و دوست دارید به آن عمل کنید.

پس اولین وظیفه‌ی شما این است که خودتان را در معرض این گناه قرار ندهید؛ وقتی چنین فردی به خانه‌تان می‌آید، به استقبالش نروید و در لابه‌لای جمع قرار بگیرید؛ یا به آشپزخانه بروید و بعد از نشستن مهمان‌ها با سینی چایی یا ظرف میوه به نزدشان بروید تا به دلیل بند بودن دستتان مجبور به دست دادن نباشید.

وظیفه‌ی بعدی شما نهی از منکر است. شما موظف هستید دیگران را نسبت به این گناه توجیه کنید؛ اگر نیاز به آگاهی و اطلاعات دارند، آن‌ها را نسبت به احکام دین آگاه کنید و اگر آگاهی دارند ولی در رعایت حلال و حرام الهی کوتاهی می‌کنند، باید انگیزه و گرایش به تقوا را در آن‌ها ایجاد و تقویت کنید.

البته باید این کار را با ظرافت و هنرمندی انجام دهید تا باعث ناراحتی و دلخوری نشود. مثلاً وقتی دور هم هستید و صحبت‌های فامیلی می‌کنید، شما این بحث را باز کنید ـ نه به عنوان یک کارشناس که می‌خواهد دیگران را هدایت کند؛ بلکه به عنوان یک انسان عادی که می‌خواهد نظر دیگران را در این باره بداند و اطلاعاتش بیش‌تر شود ـ که آیا دست دادن با نامحرم اشکال ندارد؟ آیا نامحرم‌ها با هم تفاوت دارند که دست دادن با بعضی‌هایشان گناه باشد ولی با بعضی دیگر نه؟ مگر با یک دست دادن خالی چه اتفاقی ممکن است بیفتد که خدا این کار را حتی بین نامحرم‌های فامیل هم ممنوع کرده؟ و...

در لابه‌لای صحبت‌ها یا بعد از شنیدن نظر دیگران ـ مخصوصاً بزرگ‌ترها ـ نظر خود را بگویید و برای اقناع دیگران، از منابع دیگر یارکشی کنید و مثلا بگویید:

چند روز پیش حاج آقا فلانی در فلان برنامه‌ی تلویزیونی می‌گفت...؛ یا در فلان کتاب نوشته بود...

توجه داشته باشید که نظر خود را صریح و روشن بیان کنید و در این کار اعتماد به نفس بالا داشته باشید؛ حتی اگر همه‌ی جمع با شما مخالف باشند. اشکالی ندارد! هر کسی می‌تواند در برخی مسائل نظری کاملاً متفاوت با دیگران داشته باشد. فراموش نکنید که یک مؤمن باید سرشار از اعتماد به نفس باشد!

اگر فرد خاصی در فامیل هست که دست ندادن با نامحرم را رعایت نمی‌کند ـ همان طور که در این سؤال چنین است ـ در یک فرصت مناسب او را نسبت به اشتباه بودن کارش توجیه کنید و صریحاً بیان کنید که شما این کار را درست نمی‌دانید و از او بخواهید که لطفاً دیگر دستش را برای دست دادن با شما به طرفتان دراز نکند. شاید بهتر باشد این کار را با واسطه انجام دهید؛ مثلاً پیام خود را به پدر یا مادر خودتان یا به پدر یا مادر یا خواهر طرف مقابل یا به یکی از بزرگ‌ترهای دیگر فامیل بگویید و محترمانه از او بخواهید پیام شما را به فرد مورد نظر برساند و تأکید کنید که شما برای همه‌ی افراد فامیل احترام قائلید ولی برای احکام الهی احترام بیش‌تری قائل هستید و مطمئنید که رعایت حدود دینی ارزش و احترام فامیلی را هم بیش‌تر می‌کند.

پی‌نوشت ۱:

یک روش جدید در مواجهه با نامحرم یافته‌ام. چند وقت پیش (پاییز ۹۵) برای انجام چند مصاحبه از متقاضیان مربی‌گری در قرارگاه‌های اتحادیه‌ی انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزی استان اردبیل به عنوان کارشناس رفته بودم. از یکی از متقاضیان که نوجوان هم بود، پرسیدم: وقتی با فامیل نامحرم مواجه شوی که دستش را برای دست دادن با شما دراز کرده، چه می‌کنی؟ جواب داد: برای مدیریت چنین صحنه‌هایی، چند شکلات در جیبم می‌گذارم. در آن لحظه که نامحرمی دستش را برای دست دادن با من دراز می‌کند، دستم را دراز می‌کنم و یک شکلات در دستش می‌گذارم. این کار هم جلوی ارتکاب گناه را می‌گیرد و هم باعث می‌شود او از رد شدن دستش ناراحت نشود.

پی‌نوشت ۲:

آقای علی هاشمی یکی از وزنه‌برداران قهرمان ایرانی است که در یکی از کشورهای خارجی برای دریافت مدال با خانم اهدا کننده‌ی مدال دست نمی‌دهد و خیلی مؤدبانه با زبان انگلیسی (دست و پا شکسته!) برای او توضیح می‌دهد که من مسلمان هستم و نمی‌توانم با شما دست بدهم. آن خانم هم متوجه می‌شود و می‌پذیرد. این حرکت برای من بسیار زیبا و تحسین‌برانگیز بود. این کلیپ کوتاه و کم‌تر از یک مگابایت را از این‌جا دریافت کنید.