دوشنبه, 16 مهر 1403

شناسه پیام‌رسان‌ (ایتا، روبیکا و سروش)
h_shad_ir@

 کانال سایت در پیام‌رسان سروش
hshadir@

حالا کی بهشت و جهنم رو دیده؟!!

بسم الله
ماه رمضان امسال (1393) برای خرید نان بربری به یکی از نانوایی‌های خلخال رفته بودم. نانواها همان‌طور که مشغول کارشان بودند، با چند نفر از مشتریان سخت گرم صحبت بودند. نمی‌دانم بحث سر چه بود که جناب شاطر گفت: «حالا کی بهشت و جهنم رو دیده و از اون ور خبر آورده؟!» یکی دو نفر «استغفر الله» و «لعنت بر شیطان» گفتند و یکی دو نفر حرفش را تأیید کردند. دوباره تکرار کرد: «راست می‌گم دیگه؛ نه کسی دیده، نه کسی برگشته؛ چیزی هم که نه دیدیم و نه کسی برگشته خبرش رو آورده، نمی‌شه روش حساب باز کرد!»

دوست داشتم جوابش را بدهم ولی احساس کردم مسأله خیلی جدی نیست و جناب شاطر عمداً می‌خواهد تنشی ایجاد کرده باشد و عده‌ای را ـ شاید بیش‌تر از همه مرا که تنها روحانی جمع بودم ـ اذیت کند؛ به همین خاطر چیزی نگفتم.

حالا پاسخ این شبهه را که در زبان عوام زیاد شنیده‌ام، این‌جا بیان می‌کنم:

اول این‌که این نحو حرف زدن و این منطق که «کی دیده؟ کی شنیده؟» در شأن یک مسلمان نیست؛ این منطق مربوط به مَتِریالیست‌ها و تجربه‌گران است که جز چشم و گوش و زبان و بینی و پوست، منبع دیگری را برای درک و شناخت نمی‌شناسند. ما منابع ادراکی و شناختی خود را منحصر در حواس پنج‌گانه‌ی ظاهری نمی‌دانیم. ما معتقدیم خدا به ما عقل و شعور و نیروی فهم حقایق ماورای ماده را هم داده است و ما به وسیله‌ی آن می‌توانیم به حقایق غیرمادی و غیرمحسوس پی‌ببریم و ایمان بیاوریم.

بهشت و جهنم تنها موضوعات غیرمادی نیستند که ما باورشان داریم؛ خود خداوند، روح انسانی، عشق و محبت و خشم و نفرت و همت و اراده و بسیاری از امور دیگر هستند که حقیقت دارند با این‌که مادی نیستند و ما آن‌ها را با راه‌هایی غیر از حواس پنج‌گانه درک می‌کنیم؛ آن‌ها را با استدلال عقلی و با شهود وجدانی و علم حضوری درک می‌کنیم.

یکی از راه‌های ایمان به بهشت و جهنم، استدلال عقلانیِ «وجوب دفع ضرر مُحتمَل» است. یعنی وقتی خبر احتمالیِ «وجود بهشت و جهنم و پاداش و کیفر اخروی» را می‌شنویم، عقل ما ایجاب می‌کند که به آن ترتیب اثر بدهیم و نسبت به آن بی‌توجه نباشیم؛ هرچند احتمالی باشد و یقینی نباشد؛ زیرا اگر این خبر دروغ باشد، ما چیز زیادی را از دست نداده‌ایم و با دیگرانی که آن را باور نکرده‌اند، تفاوت زیادی نخواهیم داشت؛ ولی اگر این خبر راست باشد، آینده‌ی جاویدان و سرنوشت همیشگی ما در خطر است؛ پس صِرف احتمال وجود بهشت و جهنم، برای پذیرفتن آن‌ها کافی است و هیچ عاقلی نباید بگوید: من تا با چشم خودم نبینم باور نمی‌کنم! مانند انسان عاقلی که به مسافرت می‌رود و صِرف احتمال برخورد با کولاک و سرمای شدید او را به برداشتن لباس گرم وامی‌دارد.

قرآن کریم نیز کسانی را که به حقایق ماورایی از روی تعقل و درک عقلانی ایمان می‌آورند می‌ستاید و ایمان آن‌ها را ایمان به غیب معرفی می‌کند.1

دوم این‌که دیدن یا شنیدن از کسی که خودش دیده، در هر موردی مفید باشد، درباره‌ی بهشت و جهنم مفید نیست؛ زیرا از طرفی، فرصت نجات از جهنم و کسب امتیاز لازم برای ورود به بهشت، محدود به این دنیا است و کسی که از این دنیا منتقل شد، مهلتش تمام شده و دیگر نمی‌تواند سرنوشت خود را تغییر بدهد. به عبارت دیگر، ایمان و تقوا فقط قبل از مرگ سودمند است و ایمان و تقوای بعد از مرگ هیچ اثری ندارد. از طرف دیگر بهشت و جهنم دو سرای باقی و جاودان هستند و کسی که در آن‌ها داخل می‌شود، دیگر اجازه‌ی خروج ندارد.2

این دو مطلب جزء باورهای دینی ما است که مورد تأیید وحی است و شکی در آن‌ها نیست. با ملاحظه‌ی این دو مطلب، می‌بینیم که اگر کسی بخواهد ترتیب اثر دادن به خبر بهشت و جهنم را تا زمان دیدن آن‌ها به تأخیر بیندازد، دیدن آن‌ها سودی به حالش نخواهد داشت؛ زیرا در آن هنگام دیگر مهلت تغییر سرنوشت به پایان رسیده است. و نیز اگر بخواهد تا زمان شنیدن خبر بهشت و جهنم به انتظار بنشیند، باز هم چیزی به دست نخواهد آورد؛ چون کسی که بهشت و جهنم را می‌بیند و وارد آن‌ها می‌شود، اجازه‌ی بیرون آمدن ندارد تا بخواهد خبر آن را به کسی بدهد. مانند این‌که کسی به شما خبر می‌دهد این سیم لخت برق دارد؛ آن وقت شما می‌گویید: من تا وقتی که خودم آن را تجربه نکنم حرف شما را باور نمی‌کنم و دستتان را برای تجربه کردن جریان برق دراز می‌کنید. درست است که با تماس دستتان با سیم برق، آن را تجربه می‌کنید، ولی این تجربه با مرگتان همراه می‌شود و این تجربه دیگر سودی به حال شما نخواهد داشت.

سوم این‌که خدایی که بهشت و جهنم را آفریده، آن دو را دیده و از وجودشان خبر داده است. بخش عظیمی از قرآن مربوط به آیات بهشت و جهنم و پاداش و کیفر و حساب‌رسی آخرت است. پس دیگر نگوییم: حالا کی بهشت و جهنم رو دیده و از اون ور خبر آورده؟!

چهارم این‌که پیامبر خدا، حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله هم در شب معراج، بهشت و جهنم را مشاهده کرده و خبر آن را مفصلاً در حدیث معراج بیان فرموده است. پس دیگر نگوییم: حالا کی بهشت و جهنم رو دیده و از اون ور خبر آورده؟!

پنجم این‌که حتی بسیاری از انسان‌های عادی هم بهشت و جهنم را دیده و از آن‌ها برای ما خبر آورده‌اند. توضیح این‌که بهشت و جهنم بر دو قسم است؛ 1. بهشت و جهنم برزخی؛ 2. بهشت و جهنم اخروی. بهشت و جهنم برزخی مربوط به فاصله‌ی بعد از مرگ تا روز قیامت است. خیلی‌ها بعد از مرگ، بهشت و جهنم برزخی را دیده‌اند و به صورت خواب و رؤیای صادقه از آن برای آشنایان و بستگان زنده‌ی خود خبر آورده‌اند. بسیاری از ماها تجربه‌ی چنین رؤیاهایی را داشته‌ایم و حتی خودمان بهشت و جهنم برزخی را که عزیزانمان در نعمتش متنعم یا خدای‌ناکرده در عذابش معذب بوده‌اند در رؤیاهای صادقه دیده‌ایم. پس دیگر نگوییم: حالا کی بهشت و جهنم رو دیده و از اون ور خبر آورده؟!

ششم این‌که از آیات قرآن3 و احادیث اهل‌بیت4 علیهم‌السلام و از براهین عقلی استفاده می‌شود که مرتبه‌ای از بهشت و جهنم جزء وجود ما است و چیزی جدا از وجود ما نیست. مرتبه‌ای از بهشت و جهنم انعکاس هستی خود ما و نمای دیگری از اعمال خود ما است که رشد و تعالی یا افت و تنزل پیدا کرده است. به قول حافظ:

من که امروزم بهشت نقد حاصل می‌شود      وعده‌ی فردای زاهد را چرا باور کنم5

و به قول مولوی:

ای دریده پوســـتین یوسفـــــان      گرگ برخیزی از این خواب گران
گشته گرگان یک‌به‌یک خوهای تو      می‌درانند از غضب اعضــــای تو
آن سخن‌های چو مـــار و کژدمت      مــار و کژدم گردد و گیرد دمت6

پس اگر می‌خواهیم بهشت و جهنم را ببینیم، نگاهی عمیق به خودمان و خلق و خو و صفات خوب و بد خودمان بیندازیم و دیگر نگوییم: حالا کی بهشت و جهنم رو دیده و از اون ور خبر آورده؟!

به امید آن‌که در اندیشه‌ها و سخن‌های خود بیش‌تر دقت کنیم و هر اندیشه و سخن سخیفی را به ذهنمان راه ندهیم و به زبانمان جاری نکنیم!
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. سوره‌ی بقره، آیه‌ی 3
2. به استثنای کسانی که ورودشان به جهنم موقت است و بعد از مدتی عذاب کشیدن و تطهیر شدن، به بهشت می‌روند. اینان نیز اجازه‌ی برگشت به دنیا را ندارند و مستقیم از جهنم به بهشت می‌روند.
3. سوره‌ی ق، آیه‌ی 22؛ سوره‌ی آل عمران، آیه‌ی 30؛ سوره‌ی نساء، آیه‌ی 10؛ سوره‌ی اعراف، آیه‌ی 147؛ سوره‌ی زلزال، آیات 7 و 8 و 9؛ و سوره‌ها و آیات بسیار دیگر.
4. مانند این حدیث از پیامبر اعظم (ص) در بحارالانوار: «لَا بُدَّ لَكَ مِنْ قَرِينٍ يُدْفَنُ مَعَكَ وَ هُوَ حَيٌّ وَ تُدْفَنُ مَعَهُ وَ أَنْتَ مَيِّتٌ فَإِنْ كَانَ كَرِيماً أَكْرَمَكَ وَ إِنْ كَانَ لَئِيماً أَسْلَمَكَ. لَايُحْشَرُ إِلَّا مَعَكَ وَ لَاتُحْشَرُ إِلَّا مَعَهُ وَ لَاتُسْأَلُ إِلَّا عَنْهُ وَ لَاتُبْعَثُ إِلَّا مَعَهُ فَلَاتَجْعَلْهُ إِلَّا صَالِحاً فَإِنَّهُ إِنْ كَانَ صَالِحاً لَمْ‌تَأْنَسْ إِلَّا بِهِ وَ إِنْ كَانَ فَاحِشاً لَا‌تَسْتَوْحِشْ إِلَّا مِنْهُ وَ هُوَ عَمَلُك». و مانند این حدیث از امام صادق علیه‌السلام در مرآة العقول: «إِذَا بَعَثَ اللَّهُ الْمُؤْمِنَ مِنْ قَبْرِهِ خَرَجَ مَعَهُ مِثَالٌ يَقْدُمُ أَمَامَهُ... فَيَقُولُ: مَنْ أَنْتَ؟ فَيَقُولُ: أَنَا السُّرُورُ الَّذِي كُنْتَ أَدْخَلْتَ عَلَى أَخِيكَ الْمُؤْمِنِ فِي الدُّنْيَا خَلَقَنِي اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْهُ لِأُبَشِّرَكَ» و احادیث دیگر.
5. دیوان حافظ
6. مثنوی معنوی

امتیاز کلی این مطلب (2)

3 از 5 ستاره
  • #2352

    علیرضا

    رتبه بندی 1 از 5 ستاره

    سلام وعرض ادب و احترام خدمت شما خیلی عالی بود خداخیرتون بده و موفق باشید ودرپناه خدا که بهترین پناهگاه هستش....??????❤❤????❤❤

  • #2281

    علی

    ۲۰

  • #2146

    هادی

    حاج آقا شما فرمودید : آن دنیا را بعضی ها در عالم رویا دیده اند . اتفاقا برنامه زندگی پس از زندگی را تماشا کنید ببینید اینقدر فراوانند کسانی که رفتند آن دنیا و برگشتند بطور ی که کسانی هم که اهل نماز نبودند با دیدن این برنامه تلویزیونی توبه کردند وبخوبی فهمیدن که آخرت وجود واهل نماز و خدا شدند .جالب اینجاست حتی کشورهای خارجی هم که عده ای روحشان رفته آن دنیا وبرگشته اند مثل مسلمانان بازگوئی می کنند . جدای این مسائل به قول آقای قرائتی اگر خدائی نیست پس آفرینش این جهان را به حساب کی بگذاریم .چطور من می توانم در دنیا حضور پیدا کنم با همه ناتوانیها اما چیزی به نام خدا نمی تواند با آن همه اوصاف وجود داشته باشد پس اینجاست که همانطور که همیشه از عقلمان کمک می گیریم وبه راهنماییهای عقل توجه می کنیم در اینجا هم باید از عقل کمک بگیریم که آیا می شود جهان با این عظمت بدون خدا وبی حساب و کتاب باشد آنوقت اگر عقل خود را قبول داریم جواب را به ما خواهد داد که بله درست هست یا خیر

  • #1426

    علی

    رتبه بندی 5 از 5 ستاره

    سلام فرمایشات شما مفید بخش بود ودسستتان درد نکند که دانش خودرا نشر می دهید با تشکر از شما طلبه ی محترم

  • #886

    مهدی

    خدا قوت .با فاصله گرفتن مردم از مهدویت همه چیز عوض شده .مردم کشور دارن اروپایی میشن .(به هیچ وجه قصد ندارم این رو گردن قشر خاصی بندازم) حضرت ولی عصر ارواحنا فداه فقط کلید دار این مشکلاتند .اللهم عجل لولیک الفرج

  • #885

    احمد خالد

    سلام و عرض احترام برادر عزیز
    خیل زیبا و بجا فرمودید برادر . من تمام متن های شما را مطالعه کردم البته تمام نعمت های که خداوند در اختیار بنده هایش که اشرف مخلوقات است و از جنس ما برای ما رهنما فرستاد دلیل برهان موثق بوده و ضرور نیست که ما مثل نسل های گذشته منتظر پیغمبری باشیم تا معجزه نشان داده و عقیده ما بیشتر و بیشتر شود .
    جنت و دوزخ دو هدف است که انسان در عالم دیگر بر انجا خواهد رفت .
    مثل اینکه شما اگر در دانشگاه باشید در طول سمستر هر کس کوشش میکند تا نتیجه خوب بگیرد و مستحق پاداش شود اما بعضی درس نخوانده و باعث میشود که در نتیجه ناکام شود
    پس دوزخ و جنت نتیجه اینکه چطوری در دنیا زندگی میکنیم است .
    امید که زیاده روی نکرده باشم . تشکر

  • #883

    Anita

    سلام
    به نظر من دلیل هایی که واسه اثبات وجود بهشت و جهنم آوردین فقط کسانی رو می تونه قانع کنه که به خدا و قرآن و پیامبر(ص) اعتقاد کامل دارن اما فقط و فقط تو بحث وجود بهشت و جهنم مشکل دارن!
    اما کسی که به طور کلی اعتقادات دینی ضعیفی داره بعیده که با خوندن این دلایل قانع بشه!
    به اندازه تیترش جالب نبود؛ جنبه ی قانع کننده بودن واسه مخالفان نداشت، بلکه فقط مطالبی رو به موافق های معاد یادآوری می کرد!
    البته خودم تو تیم موافق ها هستم!

    ***** پاسخ *****

    حق با شما است. از نظر اعتقادات دینی، خداشناسی مقدم بر فرجام‌شناسیه و کسی که در اصلی‌ترین اعتقاد دینی یعنی خداشناسی مشکل داره، طبیعیه که در فرجام‌شناسی کم بیاره. برای چنین کسی، خداشناسی مقدمه‌ی فرجام‌شناسیه.
    با این حال، در مجموع شش نکته‌ای که تو این مقالک آوردم، نکته‌ی اول، یک بیان عقلی و استدلالیه که مخاطبش اعم از انسان مؤمن و انسان بی‌ایمانه.
    نکته‌ی سوم و چهارم مخصوص انسان‌های مؤمنه و کسی که خدا و پیامبر خدا رو نپذیرفته، منطقاً نمی‌تونه به حرف اونا تکیه کنه. اما اگه دقیق‌تر نگاه کنیم، می‌بینیم که پذیرفتن سخن پیامبر لزوماً منوط به پیامبر دانستن ایشون نیست. راست‌گویی و درست‌کاری محمد بن عبدالله (ص) یکی از مسلمات تاریخه و کسی توش شک و تردید نداره. شاید کسی بتونه نبوت ایشون رو انکار کنه، ولی راست‌گویی و درست‌کاری ایشون رو نمی‌شه نپذیرفت. از این جهت می‌شه به حرفش اعتماد کرد. همون طور که مشرکان مکه درست‌کاری و راست‌گویی و امانت‌داری پیامبر رو قبل از بعثتش باور داشتند و خیلی‌ها به استناد همین شخصیت مثبت و ارزشی پیامبر بهش اعتماد کردند و بهش ایمان آوردند. پس از این جهت، افراد بی‌ایمان هم باید به خبری که یک انسان بزرگ و راست‌گو از بهشت و جهنم آورده، اعتماد کنند.
    نکته‌ی پنجم هم مشترک بین مؤمن و کافره؛ چون دیدن افراد بعد از مرگشون در خواب دلیل بر زنده بودن اون‌ها و وجود حیات بعد از مرگه. دیدن این خواب‌ها مخصوص انسان‌های مؤمن نیست و کفار هم ـ به گواهی کسانی که در حوزه‌ی تجربه‌ی دینی فعالیت می‌کنند ـ چنین خواب‌هایی می‌ببینن.
    نکته‌ی ششم هم با این‌که به آیات و روایات استناد داره، ولی به استدلال عقلی هم اشاره داره که اثبات می‌کنه مرتبه‌ای از بهشت و جهنم، مرتبه‌ای از وجود خود ما است و چیزی جدا از وجود ما نیست. عذاب جهنم و نعمت های بهشتی، تجسم ملکات روحی ما است. البته برای پرهیز از طولانی شدن متن، و برای پرهیز از تخصصی شدن مطلب، اصل استدلال رو نیاوردم. چون بیانش مبتنی بر بیان اصول حکمت متعالیه است. کسی که اهل باشه، می‌تونه به کتب مربوطه مراجعه کنه.

  • #882

    ف.ح

    سلاام.کپی بااجازه.

  • #881

    الیاس مهندس عمران

    متاسفانه بسیاری از مردم با دیده بسته به همه چیز حتی اسلام نگاه میکنند، اسلام رو با افراد مقایسه میکنند، حقیقت را باید جست، از محدودیت های اسلام می هراسند ،اسلام در حقیقت محدودیت نیست، باید مسلمان واقعی بود تا درک کرد

  • #880

    عباس

    حالا شما روزی چهل بار رو به صدتا دیوار خم و راست شو به امید اینکه روزی سر از بهشت در بیاری!!!! آخرشم میبینی سر از قعر جهنم درآوردی. اگه شما آخوندا به بهشت و جهنم اعتقاد داشتین وضعیتتون اینقدر نکبت بار نبود.

    ***** پاسخ *****

    فحش دادن نه سودی به حال شما داره و نه ضرری به من می‌رسونه. الآن عصر علم و دانش و منطق و اندیشه‌ست. بهتر نیست باادب باشیم و با تکیه بر دانش و منطق، حرف حساب بزنیم؟!

  • #878

    مسعود

    ادرس نونوایی رو بدهید نگاه کنم کی بوده

    ***** پاسخ *****

    موضوع این نوشتار اون نونوایی نیست؛ موضوع مدنظر، حرف غیرمنطقیِ «حالا کی بهشت و جهنم رو دیده‌؟!» است که در هرجایی ممکنه مطرح بشه.

  • #877

    زاهده

    نمی‌دونم من تازه دیدم یا این‌که تازه زده؛ اما اون نونوایی عکس آقا و امام به دیوار نونوایی‌ش زده.

    ***** پاسخ *****

    گفتم که من خودم احساس کردم حرفاش جدی نیست و داره اذیت می‌کنه. گذشته از این، آدم‌های مذهبی و انقلابی هم گاهی وقتا به‌خاطر مشکلاتشون از کوره در می‌رن و حرفای بی‌ربط می‌زنن که در حالت عادی هرگز زیر بار اون حرفا نمی‌رن.

نظر خود را اضافه کنید.

ارسال نظر بعنوان میهمان

0 / 5000 محدودیت حروف
متن شما باید کمتر از 5000 حرف باشد

مطالب برگزیده

جمهوری اسلامی ایران تبیین ضرورت تشکیل حکومت اسلامی در زمان غیبت


زنان و ازدواج پاسخ به چند ابهام درباره‌ی زنان و ازدواج در آیین اسلام


حجاب ده تلنگر درباره‌ی حجاب و عفاف


شراب یک لحظه مستی، یک عمر پستی! (شراب‌خواری)


یوسف علیه‌السلام علاقه به هم‌جنس زیبارو


دوستش دارم دوستش دارم (سلسله مقالات)


آزادی جنسی غربی چرا نباید در آزادی جنسی از غرب و اروپا که الگوی پیشرفت و تمدن هستند پیروی کنیم؟


عصبانیت چگونه عصبانیت خود را کنترل کنم؟


خودشناسی چگونه می‌توانم خودم را بشناسم و بحران هویت را پشت سر بگذارم؟


استخاره، آری یا نه، چرا و چگونه؟ استخاره، آری یا نه؟ چرا و چگونه؟


چگونه خوش‌تیپ و امروزی و در عین حال باحجاب باشم؟ چگونه خوش‌تیپ و امروزی و در عین حال باحجاب باشم؟


چرا خدا مشکل همه‌ی بنده‌هاشو حل می‌کنه جز ما؟! چرا خدا مشکل همه‌ی بنده‌هاشو حل می‌کنه جز ما؟!


چرا فقط اسلام؟! چرا ادیان دیگر نه؟! چرا فقط اسلام؟! چرا ادیان دیگر نه؟!


حسین علیه‌السلام در مصاف ابلیس حسین علیه‌السلام در مصاف ابلیس


رنج پُرارج (عادت ماهانه) رنج پُرارج (عادت ماهانه)


هدف آفرینش انسان هدف آفرینش انسان


حالا کی بهشت و جهنم رو دیده؟!! حالا کی بهشت و جهنم رو دیده؟!!


رجعت، افسانه یا حقیقت؟! رجعت، افسانه یا حقیقت؟!


حکم خشن سنگسار چگونه با عقل و فطرت انسانی سازگار است؟ حکم خشن سنگسار چگونه با عقل و فطرت انسانی سازگار است؟


آیا حکم اسلامی ارتداد با آزادی اندیشه و حقیقت‌جویی منافات ندارد؟! آیا حکم اسلامی ارتداد با آزادی اندیشه و حقیقت‌جویی منافات ندارد؟!


چگونه این چشم صاحب‌مرده را کنترل کنم؟ چگونه این چشم صاحب‌مرده را کنترل کنم؟


چگونه توبه‌ای پایدار و شکست‌ناپذیر داشته باشم؟ چگونه توبه‌ای پایدار و شکست‌ناپذیر داشته باشم؟


چرا امام خامنه‌ای؟ چرا امام خامنه‌ای؟


کنترل جمعیت یا انقراض شیعه؟! کنترل جمعیت یا انقراض شیعه؟!


شبهه‌ای درباره‌ی نماز و پاسخ آن شبهه‌ای درباره‌ی نماز و پاسخ آن


بررسی روزه‌ی دختران نه ساله + گفت‌وگو باچند فرشته‌ی نوبالغ بررسی روزه‌ی دختران نه ساله + گفت‌وگو باچند فرشته‌ی نوبالغ


هنری به نام «امر به معروف و نهی از منکر» هنری به نام «امر به معروف و نهی از منکر»


حقیقت دعا و اسرار اجابت حقیقت دعا و اسرار اجابت


شب قدر و معمای سرنوشت شب قدر و معمّای سرنوشت


20 راز در زندگی مشترک 20 راز در زندگی مشترک