یک لحظه مستی، یک عمر پستی! (شراب‌خواری)

بسم الله

مشروب یا خمر یعنی نوشیدنی‌ای که انسان را مست می‌کند. در گذشته آن را از انگور و جو و خرما می‌ساختند؛ ولی به تدریج اقسام دیگری بر آن افزوده شده و امروزه انواع مختلفی از نوشابه‌های مُسکِر (مانند شراب، آب‌جو، ودکا، شامپاین، ویسکی، جین، و...) ساخته می‌شود که هرچند از نظر شدت تأثیر و میزان الکل موجود در آن‌ها با یکدیگر تفاوت دارند، ولی همه‌ی آن‌ها خمر هستند و از این جهت فرقی با هم ندارند.

همه‌ی مشروب‌ها، الکلی هستند. برخی از مشروب‌ها از افزودن الکل به مواد دیگر تهیه می‌شوند و برخی مانند شراب، از تخمیر انگور به دست می‌آید. خاصیت شیمیایی طبیعی انگور این است که می‌تواند بدون افزودن شکر، اسید، آنزیم، یا دیگر افزودنی‌ها تخمیر شود و شکر موجود در آن به الکل تبدیل شود.

شراب‌خواری، گناهی بزرگ

شراب‌خواری یکی از گناهان کبیره است که وعده‌ی عذاب و جهنم به آن داده شده است. اگر شراب‌خواریِ کسی در نزد حاکم شرع ثابت شود (با شهادت دو نفر یا با اقرار خودش) طبق قانون مجازات اسلامی، در سه مرتبه‌ی اول تا سوم، او را هشتاد ضربه شلاق می‌زنند و در مرتبه‌ی چهارم، مجازات او اعدام است.^۱

در آیه‌ی ۹۰ سوره‌ی مائده می‌خوانیم:«انما الخمر... رجس من عمل الشیطان فاجتنبوه لعلکم تفلحون».

یعنی: شراب حقیقتاً چیز پلیدی است و محصول کار شیطان است. از آن دوری کنید تا به سعادت برسید.

رسول خدا (ص) می‌فرماید: به خدا سوگند انسان بی‌نماز و انسان شراب‌خوار بهره‌ای از شفاعت من نخواهند برد!^۲

نیز می‌فرماید: در روز قیامت انسان شراب‌خوار در حالی وارد محشر می‌شود که رویش سیاه است و زبانش از دهانش بیرون افتاده و آب دهانش به روی سینه‌اش می‌ریزد. فریاد تشنگی‌اش بلند است و از چاهی که چرک زناکاران در آن ریخته می‌شود، به او می‌نوشانند.^۳

و می‌فرماید: خداوند درباره‌ی شراب، ده نفر را لعن کرده است؛ ۱. آن‌که درخت انگورش را کاشته؛ ۲. آن‌که از آن درخت مراقبت کرده؛ ۳. آن‌که عصاره‌اش را گرفته؛ ۴. آن‌که آن را (برای فروش و پخش) حمل و جابه‌جا کرده؛ ۵. آن‌که بار به سوی او حمل شده و آن را دریافت کرده؛ ۶. آن‌که آن را فروخته؛ ۷. آن‌که آن را خریده؛ ۸. آن‌که از درآمد آن بهره‌مند شده؛ ۹. آن‌که شراب نوشیده؛ ۱۰. آن‌که آن را به دیگران نوشانده است.^۴

آسیب‌های شراب‌خواری

شراب‌خواری هم بر روح و روان انسان تأثیرهای منفی می‌گذارد و هم بر بدن و جسم او. آسیب‌های روحی و روانی که بسی مهم‌تر از آسیب‌های بدنی است عبارتند از:

۱. نابودی عقل

مهم‌ترین آسیب مشروب، تضعیف و تعطیل کردن عقل است. وقتی انسانی عقلش را از دست می‌دهد، دیگر ارتکاب هیچ خطایی از او بعید نیست.

امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام می‌فرماید: خداوند برای حفظ عقل شراب‌خواری را حرام کرده است.^۵

از امام باقر (ع) پرسیدند: بزرگ‌ترین گناه کبیره کدام است؟ فرمود: شراب‌خواری؛ به درستی‌که معصیتی مثل شراب‌خواری نیست. کسی که شراب می‌خورد، عقلش زایل می‌شود؛ در نتیجه، نماز را ترک می‌کند و ممکن است با مادر یا خواهر یا دختر خود زنا کند.^۶

ضعیف شدن عقل، طبیعتاً منجر به دیوانگی می‌شود. آمار نشان می‌دهد در کشورهایی که در آن‌ها خرید و فروش مشروبات الکلی آزاد است، دیوانگان الکلی یک معضل جدی است. برای نمونه در فرانسه، هشتاد درصد از دیوانگان و چهل درصد از بیماران آمیزشی در اثر استعمال الکل دیوانه و بیمار شده‌اند. در انگلستان نیز نود درصد دیوانگان، در اثر شراب‌خواری دیوانه شده‌اند.^۷

۲. از بین رفتن ایمان

قرآن کریم در آیه‌ی ۹۱ سوره‌ی مائده در توضیح علت حرام بودن شراب می‌فرماید: شیطان می‌خواهد با ترویج شراب‌خواری، شما را از یاد خدا و از نماز غافل کند. (و یصدکم عن ذکر الله و عن الصلوة)

امام صادق (ع) می‌فرماید: کسی که شراب بخورد و مست شود، روح ایمان از او دور می‌شود و به‌جایش روح کثیف شیطانی او را دربرمی‌گیرد؛ در نتیجه نماز را ترک می‌کند. ملائکه او را سرزنش می‌کنند و خدا نیز به او می‌گوید: بنده‌ی من، کافر شدی، بدا به حالت!^۸

امام رضا علیه‌السلام می‌فرماید: خداوند شراب را حرام فرمود؛ زیرا شراب تباهی می‌آورد، عقل را دگرگون می‌کند و شراب‌خوار را به انکار خداوند و دروغ بستن و تهمت زدن به او و پیامبرانش وامی‌دارد و نیز باعث فساد و جنایت می‌شود.^۹

۳. ایجاد تنش‌های خانوادگی و اجتماعی

انسان مست، نه اخلاق می‌فهمد و نه قانون؛ نه حرمت و احترام می‌شناسد و نه حق‌الناس. طبیعی است که در اثر خودباختگی مستانه، دیگران را از خود می‌آزارد و در خانواده و جامعه موجب تنش و نزاع و دعوا و جرم و جنایت می‌شود.

در آیه‌ی ۹۱ سوره‌ی مائده در توضیح علت تحریم شراب، به این نکته نیز اشاره شده است: شيطان مى‏خواهد به وسيله‌ی شراب، در ميان شما عداوت و كينه ايجاد كند. (انما یرید الشیطان ان یوقع بینکم العداوة و البغضاء فی الخمر)

۴. اعتیاد و وابستگی

الکل مانند هر مواد مخدر دیگری، حاوی مواد اعتیادآور است و از این جهت، مصرف کننده‌ی خود را به ادامه‌ی مصرف و حتی افزایش مصرف سوق می‌دهد. خطر اعتیاد نیز چنان روشن است که نیاز به توضیح نیست؛ همه‌ی پول و مال و وقت و استعداد و توانایی‌های انسان را به یغما می‌برد و او را در نهایتِ ذلت و بدبختی به خاک سیاه می‌نشاند!

۵. از بین بردن جوانمردی و غیرت و تقیّد به همه‌ی ارزش‌های اخلاقی و هنجارهای رفتاری

وقتی قرار است با انجام کاری مثل شراب‌خواری، عقل و ایمان از بین برود و یک وابستگی شدید به یک ماده‌ی افیونی مثل الکل همه‌ی وجود انسان را بگیرد، دیگر در ذهن و دل انسان، جایی برای ارزش‌های اخلاقی و هنجارهای رفتاری باقی نخواهد ماند.

امام صادق (ع) در توضیح علت تحریم شراب می‌فرماید: خداوند شراب را به‌خاطر تأثیرهای منفی و تباهی‌هایی که ایجاد می‌کند حرام کرده است؛ برای این‌که در بدن کسی که به شراب معتاد شده است، ارتعاش و لرزه ایجاد می‌کند و نور چهره و درونش را می‌برد و جوان‌مردی و غیرتش را منهدم می‌کند و او را بر ارتکاب گناه و ریختن خون و روابط نامشروع جسور می‌کند؛ وقتی شراب‌خوار مست می‌شود، هیچ اطمینانی نیست که به محارم خود تجاوز نکند؛ بدون این‌که بفهمد دارد چه می‌کند. شراب به شراب‌خوار جز شر و بدبختی چیز دیگری نمی‌رساند.^۱۰

۶. و آسیب‌های دیگر مانند افزایش اضطراب و کاهش آرامش.

شراب‌خواری آسیب‌های جسمانی هولناکی هم دارد که تکان دهنده است. طبق آمار منتشر شده از سازمان بهداشت جهانی هم‌اکنون (سال ۱۳۹۳) مصرف الکل سالانه سبب مرگ 3 میلیون و 300 هزار نفر در جهان است و یک سوم بیماری‌های قلبی و عروقی و دیابت ناشی از مصرف الکل است.^۱۱

مصرف مشروب الکلی به‌خصوص مصرف بی‌رویه‌ی آن آثاری کوتاه‌مدت و آثاری بلندمدت دارد. به عنوان آثار کوتاه‌مدت می‌توان به این موارد اشاره کرد: اختلال‌های کوتاه‌مدت عصبی، گشاد شدن مردمك چشم، افزايش ضـربان قـلب، بـی‌خـوابـی، تـهـوع و اسـتفراق، سرگيجه،احـساس بـی‌قـراری، غلیان شهوت، خستـگی و اضطراب، کاهش نیروی تشخیص و کنترل رفتاری که در نتیجه ممکن است فرد شراب‌خوار دست به کاری بزند یا سخنی بگوید که بعداً پشيمان شود. برخلاف پندار بعضی‌ها، مصرف الکل، باعث تحریک و فعال شدن اعضای بدن نمی‌شود؛ بلکه اثر آن تخديری است؛ يعني باعث تضعيف فعاليت‌های بدن و كاهش دقت در انجام رفتارهای گوناگون می‌شود. يكی از دانشمندان غربی در اين خصوص می‌گويد:«اين واقعيت كه افراد تحت تاثير الكل خجالتشان از بين می‌رود و زياد حرف می‌زنند، به علت اثر تحريكی آن بر مغز نيست؛ بلكه به دليل از بين رفتن كنترلی است كه مراكز عالی مغز در ميانه‌روی و اعتدال شخص از خود انجام می‌دهند.»^۱۲

و آثار بلندمدت: ضعف حافظه، اختلال در شخصيت، اختلال در سيستم عصبی، مشكلات پوستی، اسهال، سوء تـغـذيـه، آسيب به مخاط بينی، آسيب دائمی به كبد و مغز، سرطان سيـنه و حنجره و لب و مری، سقط جنين، ناباروری، بی‌ميلی جنسی، زخم معده، فشـار خــون بالا و سكته‌ی قلبی، كم‌خونی، تورم كبد، و اختلال در سيستم ايمنی بدن.^۱۳

پرسش:

این همه آسیب در صورتی است که در مصرف آن زیاده‌روی شود. آیا مصرف اندک هم مضر است؟

پاسخ:

اولاً آسیب‌های الکل و مستی، مخصوص به مصرف افراطی نیست؛ مصرف به هر اندازه که باشد، به اندازه‌ی خود آسیب‌ها را به دنبال دارد. هر اندازه که مصرف بالا باشد، آسیب‌ها هم بیش‌تر می‌شود.

ثانیاً وقتی پای حفظ ثروت‌های بی‌نظیری مثل «عقل» و «ایمان» در میان باشد، یک قطره الکل هم وحشتناک است! اگر عقل و ایمان برای کسی اهمیت خاصی نداشته باشد، شاید بتوان بر او سخت نگرفت و گفت: مصرف اندک تفاوت چندانی در زندگی‌ات ایجاد نمی‌کند؛ راحت باش!

ثالثاً از خاصیت اعتیادآور بودن الکل نباید غفلت کرد. وقتی انسان با یک امر اعتیادآور مواجه می‌شود، از اندک آن نیز باید بترسد. اگر کسی اجازه‌ی مصرف اندک را به خود بدهد، این اندک، اندک‌اندک دریا می‌شود! بسیاری از معتادان مواد مخدر اذعان می‌کنند که گرفتاری‌شان از سیگار کشیدن تفریحی شروع شد!

پرسش:

الکل به مقدار مناسب برای بدن لازم است. اگر هیچ مقدار الکل مصرف نشود، بدن دچار کاستی می‌شود.

پاسخ:

آن مقدار الکلی که برای بدن لازم است ـ اگر واقعاً چنین نیازی وجود داشته باشد ـ از طریق مواد غذایی جذب می‌شود و نیازی به مصرف مستقیم الکل نیست. آهن نیز مورد نیاز بدن است و کم‌بود آن منشأ آسیب است؛ ولی جذب آن از طریق مواد غذایی است. هرگز کسی برای جذب آهن به بدنش، میخ قورت نمی‌دهد یا میل‌گرد به دندان نمی‌کشد!

یکی دیگر از تفاوت‌های «خوردن مستقیم الکل» و «تأمین نیاز بدن به الکل از طریق تغذیه‌ی مناسب» این است که مواد موجود در غذاها طی یک فرایند گوارشی وارد خون می‌شوند ولی الکلی که نوشیده می‌شود، مستقیم وارد خون می‌شود و همین باعث آسیب‌رسانی بیش‌تر می‌شود.

اگر کسی تغذیه‌ی مناسب داشته باشد، بدن، خود، مواد مورد نیازش را از مواد غذایی مصرف شده جذب می‌کند و مواد زائد را دفع می‌کند. کسی که به بهانه‌ی تأمین نیاز الکل بدن، مشروب مصرف می‌کند، از کجا و با چه ابزاری تشخیص می‌دهد بدنش چه مقدار الکل نیاز دارد؟! از قضا مصرف مستقیم الکل، توازن و تعادل در تغذیه را به هم می‌زند، حتی اگر ثابت شود که الکل مورد نیاز بدن است.

اگر راست می‌گوییم و تأمین همه‌ی نیازهای بدن برای ما مهم است، به تغذیه‌ی مناسب و ورزش و کارهایی از این قبیل که مورد توصیه‌ی پزشکان متعهد است، اهمیت بدهیم و برای توجیه هوس‌رانی‌های خود، بهانه‌تراشی نکنیم!

پرسش:

برخی از پزشکان و دانشمندان مصرف معتدل الکل را تجویز می‌کنند و آن را برای کاهش بیماری‌های قلبی و عروقی مفید می‌دانند. مثلاً تحقیقات دانشگاه هاروارد نشان می‌دهد که بر خلاف شراب سفید، مصرف شراب قرمز به مقدار مناسب احتمالاً از بروز سرطان پروستات در سن ۴۰ تا ۶۴ سالگی جلوگیری می‌کند.

پاسخ:

از برخی کلیات بدیهی و مسلّم که بگذریم، تقریباً هیچ موضوعی نیست که اندیشمندان درباره‌ی آن اختلاف نظر نداشته باشند. شراب‌خواری که جای خود دارد، درباره‌ی امور شنیع‌تری مثل: چشم‌چرانی، رابطه‌ی عاشقانه با غیر همسر، خودارضایی، هم‌جنس‌بازی و... نیز هستند کسانی که خود را دانشمند می‌خوانند و این کارها را مجاز می‌شمارند و برای آن‌ها فوایدی سرهم می‌کنند.

برای این‌که در به دست آوردن دیدگاه درست، دچار سردرگمی نشویم، نباید هر ادعایی را از هر کسی که خود را دانشمند می‌خواند، بپذیریم؛ بلکه باید تنها به دانشمندان معتبر و اثبات شده اعتماد کنیم. کسانی که اعتبار و توانایی‌شان از طریق مطالعه‌ی آثارشان برای ما ثابت شده باشد.

اگر تعدادی از مدعیان علم و دانش از مفید بودن مصرف معتدل الکل دم زده‌اند، در مقابل آن‌ها، دانشمندان معتبرتری سخن آنان را تکذیب کرده‌اند و آن را حرفی بی‌حساب و ناپخته معرفی کرده‌اند. برای مثال توصیه می‌کنم مقاله‌ی «نقد علمی مصرف مشروبات الکلی» را از وب‌سایت دانشگاه محقق اردبیلی مطالعه کنید.^۱۴

درباره‌ی ادعای فوق درباره‌ی شراب قرمز برخی چنین پاسخ داده‌اند: انگور قرمز خاصیت‌های فراوانی دارد که بهترین راه رسیدن به این خاصیت‌ها، مصرف آن به صورت آب انگور است. شراب قرمز که از انگور قرمز تهیه می‌شود، طبیعتاً مقداری از فواید آن را با خود دارد؛ هرچند این مقدار اندک از فواید، در مقایسه با ضررهای آن بسیار ناچیز است، ولی به هر حال نمی‌شود آن را انکار کرد. کسانی که به فواید اندک شراب قرمز اهمیت می‌دهند، چرا ضررهای آن را نادیده می‌گیرند و آدرس غلط می‌دهند و به‌جای این‌که خود انگور قرمز و آب طبیعی آن را معرفی کنند، شراب تهیه شده از آن را که در کنار فواید اندک، صدها درد و بلای دیگر را هم به همراه دارد، مطرح می‌کنند؟!

قرآن کریم به صراحت در این باره می‌فرماید: ای پیامبر، مردم درباره‌ی شراب و قمار از تو سؤال می‌کنند. بگو: در آن‌ها زیان بزرگی است و البته منافعی هم هست؛ اما زیان آن از سودش بیش‌تر است.^۱۵

البته مفسران، منافع شراب را به منافع ظاهری مانند خرید و فروش و کسب درآمد و مانند آن تفسیر کرده‌اند، اما حتی اگر بخواهیم فواید دارویی و غذایی برای آن قائل شویم، باز این فواید اندک با ضررها و آسیب‌هایش ـ که بخشی از آن‌ها در این مقاله بیان شد ـ قابل مقایسه نیست و هیچ عاقلی آن ضررهای مهلک را در مقابل این فواید اندکِ نامعلوم به جان نمی‌خرد.

به عنوان نکته‌ی مکمل این را هم اضافه کنیم که همه‌ی فقهای اسلامی بیان کرده‌اند که اگر واقعاً پزشک متخصص و متعهدی تشخیص بدهد که مصرف شراب برای رفع بیماریِ کسی مفید است، مصرف آن طبق نسخه‌ی پزشک بی‌اشکال است؛ اما این با تجویز کلی و بی‌حساب تفاوت بسیار دارد.

پرسش:

اگر مشروب این‌همه بد بود، در همه‌ی ادیان حرام می‌شد نه فقط در دین اسلام! به عبارت دیگر، چه اشکالی دارد که در شراب‌خواری از دین دیگری مثل مسیحیت که آن را جایز می‌شمارد پیروی کنیم؟

پاسخ:

این سخنان، ابیات یزید بن معاویه را تداعی می‌کند، آن‌جا که می‌گوید: «درخت انگوری که چون خورشید از سوی ساقی طلوع می‌کند و در دهان من غروب می‌کند! اگر روزی طبق دین احمد حرام شود، آن را طبق دین مسیح بن مریم برگیر!»^۱۶

اما حقیقت این است که شراب‌خواری در همه‌ی ادیان حرام بوده است و در هیچ دین الهی جایز نبوده است. در روايتی از امام رضا عليه‌السلام آمده است:«هيچ پيامبری مبعوث نشد مگر اين‌كه تحريم شراب به او اعلام شد و حرمت آن هرگز زايل نشده است».^۱۷

بنابراين، تصور اين‌كه حرمت شراب و ساير مواد مست كننده فقط مربوط به دين اسلام است، تصوری نادرست است. اگر امروزه در برخی اديان شرب خمر حلال شمرده می‌شود، اين خود يكی از نشانه‌های تحریف آن دین است.

پرسش:

آیا این درست است که کسی که مشروب خورده، تا چهل روز نماز و روزه‌اش قبول نیست و نباید نماز بخواند و روزه بگیرد؟

پاسخ:

امیرالمؤمنین علی (ع) می‌فرماید: «کسی که مست کننده بنوشد، تا چهل شبانه‌روز نمازش پذیرفته نمی‌شود.»^۱۸

اما این هرگز به این معنا نیست که چنین کسی نباید نماز بخواند. اگر شراب‌خوار نماز هم نخواند و روزه هم نگیرد، علاوه بر گناه شراب‌خواری، برای گناه ترک نماز و روزه نیز مجازات می‌شود. باید نماز بخواند و روزه بگیرد، ولی نماز و روزه‌اش قبول نیست!

ممکن است کسی بپرسد: اگر قرار باشد نمازش قبول نشود، اصرار بر خواندن آن چه فایده‌ای دارد؟ پاسخ این است که پذیرفته نشدن نماز و روزه‌ی شراب‌خوار به مدت چهل روز، مشروط به عدم توبه است. یعنی اگر کسی مشروب بخورد و از گناهش توبه نکند و تصمیم به ترک این گناه نداشته باشد، تا چهل روز نمازش که واجب است بخواند، بالا نمی‌رود و قبول نمی‌شود. اگر می‌خواهد نمازش قبول شود، باید از گناه خود توبه کند و تصمیم بگیرد دیگر آن را تکرار نکند.

به عبارت دیگر، قبول نشدن نماز و روزه، مخصوص شراب‌خواری است که از گناه خود پشیمان نیست و بنا ندارد توبه کند. اما اگر کسی بلافاصله بعد از ارتکاب گناه، پشیمان شود و واقعاً و از ته دل تصمیم بگیرد دیگر آن را تکرار نکند و از خدا عذرخواهی و طلب بخشش کند، خدا از همان لحظه نماز و روزه‌اش را می‌پذیرد.

سایر مواد روان‌گردان

همان‌طور که می‌دانیم، مواد مست کننده و روان‌گردان منحصر در مشروبات الکلی نیستند. بلکه مواد دیگری مانند انواع مواد مخدر و قرص‌های روان‌گردان هستند که همان کار را انجام می‌دهند. مطالبی که درباره‌ی مشروب‌های الکلی بیان شد، همه‌ی آن مواد را شامل می‌شود. امام کاظم علیه‌السلام در این باره می‌فرماید: خداوند شراب را بر اساس اسمش حرام نکرده است (تا اگر چیزی اسمش شراب نبود، حلال باشد)؛ بلکه آن را به‌خاطر آثار و عواقبش ممنوع کرده است؛ پس هرچیزی که آثار و عواقب شراب را داشته باشد، آن هم در حکم شراب است و مانند آن حرام است.^۱۹

درباره‌ی تأثیر غیرقابل باور مواد روان‌گردان در به هم زدن تعادل روحی و عقلی و ایجاد توهم‌های شدید، فیلم کوتاهی به نام «قربانی» درست شده است که عمق فاجعه را خوب به تصویر کشده است. این فیلم کوتاه دو دقیقه‌ای را در این‌جا (www.aparat.com/v/RMg8s) ببینید.

رفتار درست با انسان شراب‌خوار

با برادر، دوست، آشنا، همسایه، یا فامیل شراب‌خوار چگونگی رفتار کنیم؟ هم‌نشین و هم‌کلام شدن و هر گونه ارتباط دیگر با آن‌ها چگونه است؟ آیا باید با آن‌ها به‌طور کامل قطع رابطه کرد و مانند یک حیوان پست آن‌ها را از خود دور کرد؟

کسانی که به این گناه مبتلا هستند، چند گروه‌اند؛ عده‌ای اطلاعات درستی درباره‌ی کاری که می‌کنند ندارند. به این گروه باید با شیوه‌ای درست و مناسب اطلاعات بدهیم و خطر و عواقب کارشان را به آن‌ها با نرمی و ملایمت گوشزد کنیم. بیان و ارائه‌ی مطالب این مقاله به شراب‌خوار بی‌اطلاع می‌تواند سودمند باشد.

عده‌ای دیگر، شاید ضعف آگاهی نداشته باشند، اما از نظر شخصیتی، به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه احساس خلأ و کاستی بکنند؛ در نتیجه برای آرام و راضی کردن خود به مشروب و مواد مخدر و روان‌گردان پناه ببرند. چنین افرادی باید از سوی اطرافیان مورد محبت و توجه قرار گیرند و کم‌بود شخصیتشان از راه درست تأمین شود و سرشار از احساس ارزش و اعتماد به نفس شوند، تا دیگر خلئی در زندگی احساس نکنند که بخواهند آن را با این مواد افیونی پر کنند.

این احساس خلأ شخصیتی و کم‌بود روانی ممکن است به صورت موقت و در اثر مشکلات خاصی ایجاد شده باشد. کسانی که به چنین فردی نزدیک هستند، باید شرایط او را کاملاً درک کنند و با هم‌فکری و هم‌دردی و راهنمایی‌های خیرخواهانه و با روحیه دادن به او، شخصیت گم شده و اعتماد به نفس از دست رفته‌ی او را به او بازگردانند و به او کمک کنند خودش را پیدا کند و راه درست زندگی را پیش بگیرد.

گاه ممکن است دو عامل پیشین (جهل و ضعف شخصیت) هر دو در کسی جمع باشند که در این صورت، باید به هر دو جهت توجه شود.

عده‌ای دیگر هستند که نه جهل و ناآگاهی‌شان باعث شراب‌خواری‌شان شده و نه کم‌بودی در شخصیت و روان خود دارند که بخواهند آن را با شراب‌خواری تأمین کنند؛ بلکه از روی هوس و هوای نفس، دانسته و خودخواسته به این کارها اقدام می‌کنند. اینان را نمی‌شود با روش‌های پیشین اصلاح کرد. چنین کسی باید طعم درد و تنبیه و محرومیت و مجازات را بچشد تا سرش به سنگ بخورد و آدم شود. امام صادق (ع) در این باره می‌فرماید: با شراب‌خواران هم‌نشین و هم‌سفره مشو؛ زیرا لعنت الهی چون نازل شود، تمام اهل مجلس را دربرمی‌گیرد.^۲۰

پیامبر اکرم (ص) نیز می‌فرماید: در برخورد با انسان شراب‌خوار، وقتی حرف می‌زند، سخنش را باور نکنید؛ اگر خواستگاری کرد، زنش ندهید؛ وقتی مریض شد، به عیادتش نروید؛ برای هیچ امانتی به او اعتماد نکنید؛ و هنگامی که مرد، بر قبرش حاضر نشوید.^۲۱

حسن ختام این مقاله را کلامی از امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام قرار دهیم:

«اگر قطره‌ای از شراب در رودخانه‌ای بیفتد، سپس آب آن خشک شود و به جایش سبزه‌زاری بروید، چهارپایانم را در آن‌جا نخواهم چرانید!»^۲۲

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

۱. گناهان کبیره، ج۱، ص ۲۴۲

۲. گناهان کبیره، ج ۱، ص ۲۳۲، به نقل از وسایل الشیعه

۳. گناهان کبیره، ج ۱، ص ۲۳۲، به نقل از وسایل الشیعه

۴. گناهان کبیره، ج ۱، ص ۲۳۲، به نقل از وسایل الشیعه

۵. فرض الله ترک شرب الخمر تحصینا للعقل (میزان‌الحکمة)

۶. گناهان کبیره، ج ۱، ص ۲۳۳، به نقل از وسایل الشیعه

۷. گناهان کبیره، ج ۱، ص ۲۲۷

۸. گناهان کبیره، ج ۱، ص ۲۳۳، به نقل از فروع کافی

۹. میزان الحکمة

۱۰. علل الشرایع، ج ۲، ص ۴۷۶

۱۱. باشگاه خبرنگاران جوان، به نقل از عصر ایران

۱۲. سایت پرسمان دانشجویی، وابسته به نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه‌ها، به نقل از: جی اچ برن، مباني فارماكولوژی، ترجمه دكتر مرتضی فرخ‌سير، ص 65

۱۳. سایت پرسمان دانشجویی، وابسته به نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه‌ها

۱۴. آدرس سایت دانشگاه: www.uma.ac.ir

آدرس دقیق مقاله: http://www.uma.ac.ir/find.php?item=26.786.899.fa

۱۵. يسئلونك عن الخمر و الميسر قل فيهما اثم كبير و منفع للناس و اثمهما اكبر من نفعهما (بقره، ۲۱۹)

۱۶. شمیسة کرم برجها قعر دنها / و مشرقها الساقی و مغربها فمی / فان حرمت یوما علی دین احمد / فخذها علی دین المسیح بن مریم

۱۷. وسايل الشيعه، ج 25، ص 301

۱۸. من شرب المسکر لم‌تقبل صلاته اربعین یوما و لیلة/ میزان الحکمة

۱۹. ان الله لم‌یحرم الخمر لاسمها و لکنه حرمها لعاقبتها؛ فما کان عاقبته عاقبة الخمر فهو خمر. (میزان الحکمة)

۲۰. لاتجالسوا شراب الخمر فان اللعنة اذا نزلت عمت من فی المجلس. (گناهان کبیره، به نقل از وسایل الشیعه)

۲۱. شارب الخمر لاتصدقوه اذا حدّث و لاتزوجوه اذا خَطَبَ و لاتَعودوه اذا مرض و لاتحضروه اذا مات و لاتأتمنوه علی امانة. (میزان الحکمة)

۲۲. لَوْ وَقَعَتْ‏ قَطْرَةٌ فِی بِئْر فَبُنِیتْ مَکانَهَا مَنَارَةٌ لَمْ أُؤَذِّنْ عَلَیهَا و لَوْ وَقَعَتْ فی نَهر ثمّ جَفَت و نَبت فیه الکَلأ لم‌أرعه. (سایت اسلام‌کوئست (www.islamquest.net) به نقل از: سید ابن طاووس، على بن موسى، سعد السعود للنفوس منضود، ص 128، دار الذخائر، قم، چاپ اول، بی‌تا؛ زمخشرى، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج 1، ص 260، دار الکتاب العربی، بیروت، چاپ سوم، 1407ق؛ سیوری حلّى، مقداد بن عبد اللّٰه، کنز العرفان فی فقه القرآن، تحقیق، قاضی، سید محمد، ج 2، ص 305، مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامی، چاپ اول، 1419ق)