نام فایل: رساله دکتری phd- دانشگاه معارف اسلامی قم- رشته مبانی نظری اسلام

عنوان پایان‌نامه (رساله): تحلیل تطبیقی مبانی عقلی و نقلی قوس نزول و صعود انسان در اندیشه ملاصدرا و علامه طباطبایی علیهماالرحمة

نویسنده: حامد شاد

نوع فایل: PDF (فشرده شده با پسوند zip)

حجم: 2.21 MB

رمز: ندارد

دانلود

این رساله در همایش کتاب سال حوزه سال ۱۳۹۹ رتبه «شایسته تحسین» را به دست آورد.

چکیده رساله

رساله حاضر پژوهشی است تطبیقی میان مبانی عقلی و نقلی آموزه قوس نزول و صعود انسان از دیدگاه دو مفسر و فیلسوف بزرگ، صدرالمتألهین شیرازی و علامه طباطبایی ـ علیهما‌الرحمه.

در این پژوهش که یک کار نظری و بنیادی است، اطلاعات به دست آمده، با روش کتابخانه‌ای و در بخشی از کار، با رویکرد عقلی برهانی، در بخشی دیگر، با رویکرد نقلی وحیانی مورد تحلیل و توصیف قرار گرفته است و با هدف تبیین و تعریف قوس نزول و صعود و ارایه ادله عقلی و نقلی دال بر لزوم تنزل وجودی انسان از مرتبه ربوبیت تا مرتبه مادی و بازگشت او از مرتبه مادی به مرتبه ربوبیت و ارایه چارچوبی محکم و مستند برای تبیین جهان‌بینی و انسان‌شناسی اسلامی، تعداد سی و یک اصل و قاعده و آموزه مبنایی و نحوه ابتنای آموزه قوس نزول و صعود انسان بر آن‌ها از منظر دو اندیشمند منظور در دو حوزه عقلی و نقلی بررسی گشته و میزان انطباق آن‌ها با یکدیگر سنجیده شده است.

درباره ارتباط مبانی بررسی شده با مسأله مورد پژوهش سه حالت وجود دارد؛ ۱. درباره برخی از مبانی، هر دو اندیشمند به ارتباط ابتنایی آن‌ها با مسأله نزول و صعود انسان تصریح کرده‌اند، که در این موارد، نقش پژوهش‌گر، توضیح بیش‌تر و رفع ابهام‌های موجود بوده است؛ ۲. درباره برخی دیگر از مبانی تصریحی از دو اندیشمند به ارتباط ابتناییِ آن‌ها با مسأله منظور وجود ندارد و صرفاً به اشاره‌ای گذرا اکتفا شده است. در این موارد پژوهش‌گر با پی‌جویی آن سرنخ‌ها، به تحقیق و تعمیق مطلب پرداخته است؛ ۳. درباره بسیاری از مبانی هم هیچ بیان مستقیمی از سوی دو اندیشمند درباره ارتباط ابتنایی آن‌ها با قوس نزول و صعود انسان وجود ندارد، درحالی‌که با توجه به نظام فکری و چارچوب معرفتی ایشان می‌توان ارتباط و ابتنای مورد نظر را به آن‌ها نسبت داد. در این موارد سعی شده است با تکیه بر شواهد و قراین معتبر، مبانی مورد نظر و ابتنای آموزه قوس نزول و صعود انسان بر آن‌ها از نگاه دو اندیشمند استخراج و استنباط شود.

دست‌آورد این پژوهش با توجه به آرای تفسیری و فلسفی ملاصدرا و علامه طباطبایی این است که عقل و نقل در تبیین قوس نزول و صعود انسان انطباق کامل دارند و درباره همه مبانی مطرح شده، قرآن و فلسفه با یکدیگر هم‌فکر و هم‌نظر و هم‌دل هستند؛ چنان‌که درباره اغلب آن‌ها، علاوه بر هم‌فکری و هم‌دلی، هم‌سخن و هم‌کلام نیز هستند. بنابراین با صراحت می‌توان گفت: اندیشه قوس نزول و صعود انسان، اندیشه‌ای دینی و قرآنی است که با عقل و فلسفه نیز به‌خوبی تأیید و تبیین می‌شود و عقل و وحی در این موضوع با یکدیگر انطباق کامل دارند.

یکی از ثمرات ضمنی این پژوهش تأیید نقش بی‌بدیل تفکر فلسفی در عمق‌بخشی به فهم وحیانی است.

Abstract

The present study deals with the comparative study of it's rational and transmutative foundations from the point of view of two great commentators and philosophers, Sadr al-Mutallah Shirazi and Allameh Tabataba'i, against al-Rahmah.

In this research, which is a theoretical and foundamental work, the information has been analyzed and described by the library method and the rational method – in part – and by the revelatory method – in the other. Explaining and defining the arc of the descent and ascension and providing rational and transmissible proofs of the necessity of the human being to decline from the rhythmic to the material order and his return from the material to the rhythmic order and to provide a solid and documented framework for explaning Islamic worldview and anthropology, number thirty and the basic doctrine and doctrine of how the arch of doctrine descends and ascends upon them from the point of view of two thinkers in the two fields of Lee and narrative reviews have been measured and their agreement with each other.

There are three modes regarding the relationship between the principle under investigation and the problem under study; 1. Some foundations, both thinkers have emphasized their intrinsic relevance to the issue of human descent and ascension, in which case the role of the researcher has been to further explain and resolve ambiguities. 2. There are no other theoretical foundaions of the two thinkers in their primitive relations to the problem of purpose, and only a brief hint is left. In these cases, the researcher explorers and deepens the story by loking for those clues. 3. Finally, there are no statements by many thinkers about their basic relation on the descent and ascension of the human being , but their relation and origin can be attributed to them according to their intellectual system and epistemic framework. In these cases, it has been attemted to extract and deduce from the point of view of two thinkers, based on credible evidence, the foundations and the basis of the doctrine of the descent and the ascension of man.

According to Mulla Sadr's and Allameh Tabataba'i's interpretive and philosophical views, the results of this study can be discribed as follows: Reason in narration of the descent and ascension of man are in full agreement with all the foundations of the Qur'an and philosophy. As with most of them, they are, in addithion to sympathy, sympathy and theology. Therefore it can be said explicitly: The idea of the ascending and descending arc of man is a religious and Quranic thought which is well endorsed and explained by reason and philosophy and reason and revelation in this matter are in full agreement.

One of the implications of this study is to confirm the unparalleled role of philosophical thinking in deepening revelation.

Key words

Man, Ascending, Rational Foundations, Transmutative Foundations, Mulla Sadra, Allameh Tabatabai.